وال پست (وادار) منقطع U یک سیستم مقاوم‌سازی برای دیوارها و سازه‌های غیرسازه‌ای است که به منظور افزایش مقاومت در برابر نیروهای لرزه‌ای و تقویت استحکام ساختمان‌ها به کار می‌رود. این روش به ویژه در ساختمان‌های بلند و در مواقعی که خطرات زلزله تهدید کننده است، استفاده می‌شود. در سیستم وال پست منقطع، ورق‌های فولادی به صورت عمودی یا افقی در سازه نصب می‌شوند. اگرچه این سیستم ابتدا برای کاهش خسارات ناشی از لرزش‌های زلزله طراحی شده بود، اما با پیشرفت‌های فناوری به طور مداوم بهینه‌سازی و کارآمدتر شده است. استفاده از این روش علاوه بر تقویت استحکام سازه، می‌تواند تأثیرات مثبتی در طراحی داخلی و خارجی ساختمان به همراه داشته باشد. به علاوه، این سیستم نقش حیاتی در جلوگیری از آسیب‌های ناشی از زلزله و حفظ شکل اولیه سازه ایفا می‌کند. در این متن، به بررسی اهمیت وال پست منقطع در تقویت دیوارها و سازه‌های غیرسازه‌ای پرداخته می‌شود.

ایران به دلیل قرارگیری در مناطق زلزله‌خیز، همواره در معرض خطر وقوع زلزله قرار دارد. در گذشته، تصور می‌شد که استفاده از مصالح مقاوم می‌تواند سازه‌ها را در برابر زلزله محافظت کند. با این حال، امروزه توجه به روش‌های صحیح اجرای مهار لرزه‌ای در دیوارهای غیرسازه‌ای بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا عدم توجه به این مسأله می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت افراد ایجاد کند. یکی از روش‌های موثر در این زمینه، استفاده از وال‌پست‌های منقطع است. این سیستم با استفاده از ناودانی‌ها در سازه‌ها اجرا می‌شود و در کاهش خطرات ناشی از فروپاشی دیوارهای غیرسازه‌ای نقش مهمی دارد.

طبق استانداردهای آیین‌نامه 2800، استفاده از وال‌پست در چه نوع ساختمان‌هایی ضروری است و چه کارکردی دارد؟
آیین‌نامه 2800 به‌طور ویژه به اصول و ضوابط اجرای وال‌پست‌ها و تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای پرداخته است. براساس این آیین‌نامه، اجرای وال‌پست در تمامی ساختمان‌ها الزامی است و باید تمامی اجزای غیرسازه‌ای مانند دیوارهای خارجی، راه‌پله‌ها، سقف‌های کاذب، نما و دیوارهای داخلی با استفاده از روش‌های رایج مهار لرزه‌ای همچون وال‌پست تقویت شوند.

وظیفه اصلی وال‌پست انتقال نیروهای جانبی به اجزای سازه‌ای است تا تأثیرات لرزه‌ای بر دیوارهای غیرسازه‌ای کاهش یابد. در واقع، وال‌پست به دیوارها این امکان را می‌دهد که در هنگام زلزله حرکت افقی داشته باشند، که باعث کاهش احتمال آسیب به اجزای غیرسازه‌ای می‌شود.

وال پست (وادار) منقطع U به روش قدیمی (نبشی) در گذشته رایج بوده است. در این روش، از دو نبشی جوش‌خورده استفاده می‌شد که در کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند. این دو نبشی با میلگرد به هم متصل می‌شدند و فاصله بین آن‌ها بر اساس ضخامت دیوار تعیین می‌شد. به‌دلیل مشکلاتی چون افزایش وزن سازه، مصرف بالای فولاد و هزینه‌های بیشتر، این روش دیگر کاربرد ندارد.

روش جدید اجرای وال‌پست، به‌ویژه از نوع منقطع، با استفاده از ناودانی‌ها در ساختمان‌ها انجام می‌شود. این روش در استانداردهای پیوست شش آیین‌نامه 2800 آمده و استفاده از این نوع وال‌پست‌ها به‌دلیل فاصله‌گذاری مناسب و پوشش عایق حرارتی، تأثیر زیادی در مهار لرزه‌ای دارد. همچنین، برای دیوارهای بلندتر، از وادارهای افقی یا عمودی نیز برای تقویت بیشتر استفاده می‌شود.

وال‌پست‌های منقطع از جنس فولاد معمولی یا گالوانیزه ساخته می‌شوند و به‌صورت ورق‌های سیاه یا گالوانیزه در سازه‌ها اجرا می‌شوند. استفاده از مواد گالوانیزه در این سیستم باعث مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شود، به‌ویژه برای ساختمان‌های خارجی که در معرض شرایط جوی قرار دارند. این روش در دهانه‌های بزرگ نیز قابل استفاده است.

اجرای صحیح وال‌پست منقطع نیاز به دقت و تجربه دارد. طراحی و نصب این سیستم شامل مراحل مختلفی است که باید طبق نقشه‌های اجرایی و استانداردها انجام شود. انتخاب نوع مواد، برش و خم‌کاری قطعات، اتصال آن‌ها و نصب نهایی همه باید با دقت و مطابق با مقررات انجام شود. پس از نصب، آزمایش‌های مختلفی برای ارزیابی صحت اتصالات و عملکرد سیستم انجام می‌شود.

هزینه اجرای وال‌پست منقطع به عواملی همچون ابعاد و تعداد قطعات، نوع و کیفیت مواد استفاده‌شده، دستمزد تیم اجرایی و شرایط جغرافیایی محل پروژه بستگی دارد. مدت زمان نصب و اجرا نیز به پیچیدگی پروژه و سرعت عمل تیم اجرایی ارتباط دارد.

مهندس ناظر در تمامی مراحل اجرای وال‌پست باید نظارت دقیق داشته باشد تا از رعایت استانداردها و اجرای صحیح اطمینان حاصل شود.