مقدمه
محاسبات وال‌پست: محاسبات وال‌پستوال‌پست‌ها به‌عنوان اجزای غیرسازه‌ای، وظیفه مهار دیوارها و جلوگیری از حرکت خارج از صفحه آن‌ها را بر عهده دارند. طراحی و اجرای صحیح وال‌پست‌ها می‌تواند از خسارات ناشی از زلزله و باد جلوگیری کرده و ایمنی ساختمان را تضمین نماید. در این مقاله، به بررسی نحوه محاسبه و طراحی وال‌پست‌ها می‌پردازیم.
ضوابط طراحی وال‌پست
بر اساس پیوست ششم آیین‌نامه 2800، برای دیوارهای با طول بیش از 4 متر و ارتفاع بیش از 3.5 متر، استفاده از وال‌پست الزامی است. برای دیوارهای با طول بیش از 4 متر، وال‌پست‌های عمودی (وادار) و برای دیوارهای با ارتفاع بیش از 3.5 متر، وال‌پست‌های افقی (تیرک) طراحی می‌شوند.
محاسبه وال‌پست عمودی (وادار)
محاسبات وال‌پست: در محاسبه وال‌پست عمودی، باید به اتصال مفصلی وادار به کف سازه و اتصال کشویی آن به زیر سقف توجه شود تا امکان جابجایی درون صفحه دیوار فراهم گردد. همچنین، برای دیوارهای خارجی، استفاده از پشم سنگ ضد رطوبت و مش الیافی یا رابیتس روی سطح وادار برای جلوگیری از ترک‌خوردگی نازک‌کاری ضروری است.
محاسبه وال‌پست افقی (تیرک)
برای دیوارهای با ارتفاع بیش از 3.5 متر، اجرای وال‌پست افقی ضروری است. در طراحی تیرک، باید به جداسازی صحیح دیوار از قاب سازه‌ای و جلوگیری از انتقال بار ثقلی دیوار فوقانی به تیرک توجه شود. اتصال انتهای تیرک به ستون باید به‌صورت نشیمن با قابلیت جابجایی در راستای دیوار باشد.
محاسبه وزن نبشی برای وال‌پست
حداقل نبشی قابل استفاده برای وال‌پست، نبشی شماره 5 است. برای محاسبه وزن نبشی، می‌توان از فرمول‌های زیر استفاده کرد:
نبشی بال مساوی: وزن یک شاخه نبشی = (طول بال × 2 × ضخامت × طول شاخه × چگالی فولاد) / 1000
نبشی بال نامساوی: وزن یک شاخه نبشی = (مجموع طول دو بال × ضخامت × طول شاخه × چگالی فولاد) / 1000
توجه داشته باشید که چگالی فولاد معمولاً 7850 کیلوگرم بر متر مکعب است.
استفاده از وال‌پست‌های FRP
علاوه بر مقاطع فلزی، می‌توان از شبکه‌های الیافی FRP برای مسلح کردن دیوارها استفاده کرد. این شبکه‌ها می‌توانند از الیاف کربن یا شیشه باشند و به‌صورت نواری یا سرتاسری اجرا شوند. استفاده از FRP می‌تواند وزن سازه را کاهش داده و مقاومت دیوارها را افزایش دهد.
نکات اجرایی مهم
اتصالات: وادارها نباید به نبشی‌های تعبیه‌شده در تیرها جوش شوند. این نبشی‌ها باید تنها از حرکت خارج از صفحه دیوار جلوگیری نمایند و دیوار و وادار در جهت داخل صفحه باید از آزادی حرکتی برخوردار باشند.
جداسازی دیوارها: برای جلوگیری از ترک‌خوردگی، دیوارها باید از قاب سازه‌ای جدا شوند. این جداسازی می‌تواند با استفاده از مصالح تراکم‌پذیر مانند یونولیت انجام شود.
میلگرد بستر: استفاده از میلگرد بستر در دیوارهای بلوکی می‌تواند مقاومت دیوار را افزایش داده و از ترک‌خوردگی جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
طراحی و اجرای صحیح وال‌پست‌ها نقش بسزایی در افزایش ایمنی ساختمان‌ها دارد. با رعایت ضوابط آیین‌نامه 2800 و پیوست ششم آن، می‌توان وال‌پست‌ها را به‌صورت اصولی طراحی و اجرا نمود.